संस्कृत साहित्य अभिज्ञानशाकुन्तलं श्लोक -Class 4
ययातेरिव शर्मिष्ठा भर्तुर्बहुमता भव|
सुतं त्वमपि सम्राजं सेव पुरुमवाप्नुहि||
सङ्केत:- ययातेरिव ……………………………………………………………………. अवाप्नुहि|
प्रसङ्ग:- महाकवि कालिदासेन विरचितम् ‘अभिज्ञानशाकुन्तलम्’ नामकम् महाकाव्याद् उद्धृतोऽयम् श्लोक:| अत्र लज्जया अवनत मुखीं वन्दमानां शकुन्तलां समवेक्ष्य सस्नेहम् |
अन्वय:- ययाते: शर्मिष्ठेव भर्तु: बहुमता भव| सा पुरुम् इव त्वमपि सम्राजं सुतम् अवाप्नुहि|
व्याख्या:- ययाते: – ययाति नाम्ना सोमवंशीयस्य नृपतिनहुषपुत्र, शर्मिष्ठेव – तदभिधानां वृषपर्वण: पुत्र तन्महिषी, भर्तु: – पत्यु: दुष्यन्तस्य, बहुमता – सम्मानिता प्रिया भव, सा – शर्मिष्ठा, पुरुम् – चन्द्रवंश कर्तारं समाजं, त्वमपि – त्वमपि, सम्राजं – चक्रवर्तिन, सुतम् – आत्मजम्, अवाप्नुहि – लभस्व|
अनुवाद:- शर्मिष्ठा (जिस प्रकार) ययाति की अत्यन्त प्रिय थी उसी प्रकार तुम भी (अपने) पति की अत्यन्त प्रिय होओ (बनो) और (शर्मिष्ठा) ने पुरु (नामक पुत्र) को (जैसे प्राप्त किया था) तुम भी (उसी प्रकार) सम्राट पुत्र को प्राप्त करो|
भावार्थ:- लज्जयावनत मुखीं वन्दमानां शकुन्तलां समवेक्ष्य सस्नेहम् आशिषं ददत्|